Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΝΤΟΛΗ:
«ΤΙΜΑ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ»
(ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΥΛΟΣ Β’: «ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ» ,
ΑΡ. 15)
58. Η τέταρτη εντολή του Δεκάλογου αφορά
την οικογένεια, την εσωτερική της συνοχή και θα μπορούσαμε
να πούμε την αλληλεγγύη της. Στη διατύπωση δεν αναφέρεται
σαφώς η οικογένεια. Εντούτοις, πρόκειται ακριβώς για την
οικογένεια . Για να εκφράσει την κοινωνία ανάμεσα στις
γενεές, ο θεϊκός Νομοθέτης δεν βρήκε όρο πιο προσαρμοσμένο
από αυτόν εδώ: «Τίμα…». Είμαστε εμπρός σ’ ένα άλλο τρόπο
εκφράσεως του τι είναι η οικογένεια. Αυτή η φόρμουλα δεν
εκθειάζει «τεχνητά» την οικογένεια, αλλά φωτίζει τη φυσιογνωμία
της και τα δικαιώματα που απορρέουν απ’ αυτήν. Η οικογένεια
είναι μια κοινότητα διαπροσωπικών σχέσεων ιδιαίτερα στενών,
μεταξύ των συζύγων, μεταξύ των γονέων και των παιδιών,
μεταξύ των διαφόρων γενεών. Είναι μια κοινότητα που πρέπει,
ιδιαίτερα να προστατευθεί. Και ο Θεός δεν βρίσκει καλύτερη
εγγύηση από τούτο: «Τίμα…».
59. «Τίμα τον Πατέρα σου και την Μητέρα
σου, για να γίνεις μακροχρόνιος επί της γης, την οποία
σου δίνει ο Κύριος ο Θεός σου». Αυτή η εντολή ακολουθεί
τα τρία βασικά παραγγέλματα τα αναφερόμενα στη σχέση του
ανθρώπου και του λαού του Ισραήλ με το Θεό: «άκουσε Ισραήλ,
ο Κύριος ο Θεός μας είναι ο μόνος Κύριος. Μην έχεις άλλους
Θεούς εκτός από μένα». Ιδού η πρώτη εντολή και η πιο μεγάλη,
η εντολή της αγάπης για το Θεό «υπεράνω κάθε πράγματος».
Πρέπει να τον αγαπάς «εξ’ όλης της καρδιάς σου και εξ’
όλης της ψυχής σου και εξ’ όλης της δυνάμεώς σου». Είναι
σημαντικό το ότι η τέταρτη εντολή τοποθετείται ακριβώς
σ’ αυτό το κείμενο: «Τίμα τον Πατέρα σου και την Μητέρα
σου» γιατί είναι για σένα κατά μία έννοια, οι αντιπρόσωποι
του Κυρίου, εκείνοι που σου έχουν δώσει τη ζωή, που σ’
έχουν εισαγάγει στην ανθρώπινη ύπαρξη, μέσα σε μία γενεά,
μέσα σ’ ένα έθνος, μέσα σ’ ένα πολιτισμό. Μετά το Θεό,
είναι οι πρώτοι ευεργέτες σου. Εάν ο Θεός είναι μόνο καλός,
εάν είναι το ίδιο το Καλό, οι γονείς συμμετέχουν με τρόπο
μοναδικό σ’ αυτή την υπέρτατη καλοσύνη. Συνεπώς, τίμα
τους γονείς σου! Υπάρχει εκεί μία κάποια αναλογία με τη
λατρεία την οφειλόμενη στον Θεό.
60. Η τέταρτη εντολή είναι στενά συνδεδεμένη
με την εντολή της αγάπης. Μεταξύ «τίμα» και «αγάπα» ο
δεσμός είναι βαθύς. Η τιμή, στην ουσία της, είναι προσκολλημένη
στην αρετή της δικαιοσύνης, αλλά εκείνη, με τη σειρά της,
δεν μπορεί πλήρως ν’ ασκηθεί χωρίς να επικαλεσθεί την
αγάπη, την αγάπη για το Θεό και για τον πλησίον. Και ποιος
είναι ο πλέον πλησίον, παρά τα μέλη της οικογένειας, παρά
οι γονείς και τα παιδιά;
