Ομιλία
σεβασμιοτάτου Επισκόπου Σύρου-Θήρας
και Προέδρου της Ι. Συνόδου της Ιεραρχίας μας κ.κ. Φραγκίσκου,
στη Θ.Λειτουργία που τελέσθηκε στη λήξη της 3ης Σύναξης
17
Νοεμβρίου 2007
Στο
θέμα της Σύναξής μας υπάρχουν δυό λέξεις βασικές: Οικογένεια
και Εκκλησία.
Τι είναι η Εκκλησία; Ο πιο σύντομος ορισμός περιέχεται
σε τρεις λέξεις. Στα λατινικά λέμε: «Sacramentum universale
salutis». Που το μεταφράζουμε: «Παγκόσμιο μυστήριο σωτηρίας».
Η λέξη «Sacramentum» στα λατινικά, προσδιορίζει το θεολογικό
νόημα της λέξης «Μυστήριο» στα ελληνικά. Δηλαδή η λέξη
μυστήριο στην περίπτωσή μας έχει το νόημα του ορατού και
αποτελεσματικού σημείου της χάρης του Θεού.
Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι Εκκλησία είναι το παγκόσμιο
ορατό και αποτελεσματικό σημείο της σωτηρίας μας.
Αδέλφια μου
, στα ανεξιχνίαστα σχέδια του Θεού, ο Θεός θέλησε την
Εκκλησία Του να είναι ένα ορατό σημείο σωτηρίας, σημείο
σωτηρίας κοινό για όλους τους ανθρώπους. Για να καταλάβουμε
αυτό, φανταστείτε μια άγρια φουρτουνιασμένη θάλασσα, όπου
πολλοί ναυαγοί κολυμπούν, παλεύουν με τα κύματα, κινδυνεύουν
να πνιγούν, ξαφνικά στη μέση ανακαλύπτουν ότι υπάρχει
ένας βράχος σταθερός. Αυτός ο σταθερός βράχος γίνεται
γι’ αυτούς τους ναυαγούς το ορατό σημείο σωτηρίας. Τον
βλέπουν και αμέσως, αυθόρμητα, στρέφονται προς αυτόν τον
βράχο, να ανέβουν επάνω για να σωθούν. Μόνο εκείνοι που
βρίσκονται και κατορθώνουν να ανέβουν επάνω στο βράχο
είναι σωσμένοι.
Το ορατό σημείο
σωτηρίας για όλους τους ανθρώπους είναι η Εκκλησία. Αλλά
ποια Εκκλησία; Και για ποια σωτηρία μιλάμε ; Όχι βεβαίως
η Εκκλησία-ναός, ούτε η Εκκλησία-κλήρος, αλλά η Εκκλησία-λαός.
Λαός του Θεού ενωμένος στο όνομα της Αγίας Τριάδας. Ο
Λαός των Λυτρωμένων. Ο Λαός που ζει και γεύεται τη Λύτρωση
που επιτέλεσε ο Ιησούς Χριστός με τον Θάνατο Του και την
Ανάστασή Του.
Αυτή η Εκκλησία-Λαός
γίνεται, μπορεί να γίνει, πρέπει να γίνει, το ορατό σημείο
Σωτηρίας για όλους τους ανθρώπους.
Και θα γίνει
ορατό σημείο Σωτηρίας για όλους τους ανθρώπους αν ζούμε
τη Λύτρωση. Αν με την αμαρτία μας απομακρυνόμαστε από
την Εκκλησία, διαλύουμε το Σώμα της Εκκλησίας και η Εκκλησία
δεν αποτελεί πια το ορατό σημείο σωτηρίας, και αν δεν
είναι ορατό σημείο για όλους τους ανθρώπους χάνει την
ιδιότητά της να είναι σημείο και σημείο ορατό. Καταντά
ένας φάρος σβησμένος που δεν προσφέρει τίποτα στους ανθρώπους,
δεν τους δείχνει τίποτα όταν βρίσκονται στο σκοτάδι.
Για ποια σωτηρία
μιλάμε; Συνήθως παρατηρώ ότι μόλις πούμε τη φράση «ο Ιησούς
Χριστός ήρθε στην γη για να μας σώσει» σκεπτόμαστε αμέσως
τη σωτηρία μετά τον θάνατο. Προσέξτε, ο Ιησούς Χριστός
δεν πέθανε μόνο για να πάμε στον Παράδεισο ή να μην πάμε
στην Κόλαση, αλλά πέθανε για κάτι το πιο γενικό που μας
αφορά από τώρα. Πέθανε και αναστήθηκε για να μας σώσει
σε τούτη τη ζωή και να ζούμε σωσμένοι σε τούτη και στην
άλλη ζωή μετά το θάνατο. Επομένως, τη σωτηρία πρέπει να
τη γευτούμε σε τούτη τη ζωή.
Και τι βλέπουμε;
Οι άνθρωποι να αναζητούν τη σωτηρία και να μην τη βρίσκουν.
Οι άνθρωποι, σαν ναυαγοί, να παλεύουν με τα κύματα της
ψευτιάς, της κλεψιάς, της ανηθικότητας, του μίσους, του
εγωισμού, της αντιδικίας, της αντιπαράθεσης και να μην
βρίσκουν ένα βράχο σωτηρίας όπου να στηριχθούν, δεν βρίσκουν
ένα φάρο που να τους δείχνει που να κατευθυνθούν. Δηλαδή
παλεύουν με τα κύματα της αμαρτίας και δεν βρίσκουν το
ορατό σημείο της σωτηρίας που είναι η Εκκλησία.
Σε αυτό συνίσταται
το σκάνδαλο που εμείς οι χριστιανοί δίνουμε και όχι μόνο
το σκάνδαλό αλλά σε αυτό το σημείο συνίσταται και η ευθύνη
μας, η ευθύνη των βαπτισμένων γιατί δε δίνουμε έμπρακτη
μαρτυρία της πίστης μας ώστε να κάνουμε ορατή την Εκκλησία
ανάμεσα στους ανθρώπους. Ζούμε ανάμεσα στον κόσμο αλλά
ο κόσμος δε μας βλέπει ως χριστιανούς γιατί δε δίνουμε
μαρτυρία της πίστης μας, της ελπίδας μας, της αγάπης μας,
με την αγάπη μας.
Οι
πρώτοι Χριστιανοί, ακούσαμε στο πρωτο αναγνωσμα, έδιναν
μαρτυρία αγάπης: «για δες πως αγαπιούνται», έλεγαν
οι άλλοι για τους Χριστιανούς. Και, προθέτει ακόμη ο Λόγος
του Θεού: «Και ο Κύριος πρόσθετε κάθε μέρα στην Εκκλησία
του αυτούς που σώζονταν» (Πρξ 2,47).
Δηλαδή οι άλλοι έβλεπαν τους Χριστιανούς να ζουν αγαπημένοι,
και αυτό ήταν το σημείο το ορατό, έβλεπαν ότι άξιζε να
γίνουν μέλη της Εκκλησίας και να σωθούν από την αμαρτία.
Σε αυτή την φράση των πράξεων των αποστολών βλέπουμε και
αυτή την έννοια που έχει η σωτηρία μας που αρχίζει από
τούτη τη ζωή: «πρόσθετε κάθε μέρα στην Εκκλησία του
αυτούς που σώζονταν» (Πρξ 2,47)..
Το
ιερό κείμενο προσθέτει ακόμη ότι οι πρώτοι Χριστιανοί
προσκαρτερούσαν στη διδαχή των αποστόλων. Αυτό το ρήμα
«Προσκαρτερούσαν», θέλει να πει πολλά. Θέλει
να πει ότι οι πρώτοι χριστιανοί, της κοινότητας της Ιερουσαλήμ,
ακολουθούσαν τους αποστόλους, τους άκουγαν, παρακολουθούσαν
τις κατηχήσεις που έδιναν, ζούσαν σύμφωνα με αυτά που
δίδασκαν οι απόστολοι. Βρισκόνταν πάντοτε σε κοινωνία
μεταξύ τους. Κάθε Σάββατο βράδυ συγκεντρώνονταν μαζί για
να κάνουν ανάμνηση του Πασχαλινού μυστηρίου τεμαχίζοντας
τον άρτο. Ο τεμαχισμός του άρτου, - όταν ακούμε αυτή την
έκφραση αμέσως η σκέψη μας πηγαίνει στην Θεία Ευχαριστία
και έτσι είναι, - τεμάχιζαν τον άρτο, δηλαδή τελούσαν
την Θεια Ευχαριστία αλλά ήταν και η στιγμή που η κοινότητα
σκεφτόταν πως να βοηθήσει τους αναγκεμένους αδελφούς,
και μαζί να προσευχηθούν. Και με την συμπεριφορά τους,
όπως δίδασκαν οι απόστολοι και όπως το ακούσαμε, «έχοντας
ως ένδυμα την ευσπλαχνία, την καλοσύνη, την ταπεινοφροσύνη,
την πραότητα, τη μακροθυμία, την προσφορά συγνώμης στον
εχθρό» (Κολ 3,12-13), η πρώτη
Εκκλησία γινόταν έτσι σημείο σωτηρίας.
Μια τέτοια
Εκκλησία-σημείο σωτηρίας, έδινε προς τα έξω μαρτυρία για
τον Ιησού Χριστό, αλλά και προς τα μέσα, προς τον εαυτόν
της, προς τα μέλη της, πρόσφερε κατά συνέπεια εκείνο το
υγειές κλίμα, το υγειές περιβάλλον ακόμη και για τη σωστή
ανάπτυξη του ατόμου, για μια αξιοπρεπή ανθρώπινη ζωή.
Ήδη
το ιερό κείμενο μεταφέρει αυτό το κλίμα από την Εκκλησία-κοινότητα,
στην Εκκλησία-οικογένεια: Ακούσαμε στο πρωτο ανάγνωσμα
από το Βιβλίο των Πράξεων των αποστόλων «και κάθε
μέρα προσκαρτερούσαν ομόψυχα στον ναό και τεμάχιζαν στα
σπίτια τους τον άρτο και έτρωγαν την τροφή τους με αγαλλίαση
και απλότητα καρδιάς, αινώντας τον Θεό και έχοντας την
εκτίμηση από όλο τον λαό» (Πρξ 2,46-47).
Αυτό εννοούμε
όταν λέμε η οικογένεια είναι η κατ’ οίκον Εκκλησία. Και
θα διευκρίνιζα ότι η οικογένεια είναι η κατ’ οίκον Εκκλησία,
αν ζει σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της Εκκλησίας, διότι
μόνο τότε είναι χριστιανική και όχι επειδή τα μέλη της
έχουν βαπτισθεί. Η Οικογένεια είναι η Εκκλησία σε μικρογραφία
όταν γίνεται σημείο σωτηρίας.
Και είναι σημείο
σωτηρίας όταν η οικογένεια γίνεται τόπος και χώρος όπου
ο καθένας αισθάνεται ότι αγαπιέται και μαθαίνει να αγαπά,
μαθαίνει να ζει την κοινωνία των ατόμων παρ’ όλη την διαφορετικότητα
του φύλου (οι σύζυγοι: άνδρας και γυναίκα, τα παιδιά:
αγόρια και κορίτσια) αλλά ακόμα και την διαφορετικότητα
της ηλικίας. Είναι ο μόνος θεσμός που τα μέλη του δεν
είναι όλα της ίδιας ηλικίας.
Η οικογένεια γίνεται σημείο σωτηρίας όταν γίνεται ο χώρος
όπου ο Λόγος του Θεού κατέχει τη θέση που του αξίζει και
ιδιαίτερα εάν ο Λόγος του Θεού ρυθμίζει τη συμπεριφορά
των μελών της οικογένειας.
Ακόμη
η Οικογένεια γίνεται σημείο σωτηρίας όταν τα μέλη της
κρατούν ανοιχτή την πόρτα του σπιτιού τους με την συμμετοχή
τους στη Κυριακάτικη Θεία λειτουργία, με την οικογενειακή
προσευχή. Έλεγα την περασμένη Κυριακή, στην Πανήγυρη της
Παναγίας της Ελπίδος στην Άνω Σύρο: «Η οικογενειακή
προσευχή, δηλαδή εκείνη η προσευχή που γίνεται από όλα
τα μέλη της οικογένειας μαζί, είναι η καλύτερη βιταμίνη
που έχει τη δύναμη να κρατά ενωμένη την οικογένεια. Με
την οικογενειακή προσευχή η ανθρώπινη αδυναμία ενώνεται
με τη θεϊκή παντοδυναμία και τότε όλα είναι δυνατά όλα
τα προβλήματα λύνονται μέσα στην οικογένεια».
Η οικογένεια
γίνεται σημείο σωτηρίας όταν στην οικογένεια καλλιεργείται
η αγάπη προς τον πλησίον, με τη συγχώρεση προς τον εχθρό.
Έτσι, με τη
σειρά της η χριστιανική οικογένεια θα δίνει μαρτυρία της
αγάπης του Θεού στο περιβάλλον όπου ζει και θα δίνει γεύση
και στη ζωή των μελών της και στη ζωή των άλλων. Θα μεταδίνει
την εμπειρία της ότι ο Θεός μάς αγαπά όλους, μάς αγαπά
προσωπικά, μας συγχωρεί, μάς στηρίζει με την πιστότητά
του και θεμελιώνει την συζυγική και οικογενειακή αγάπη.
Είθε οι οικογένειες
μας να είναι σημείο σωτηρίας για να είναι κατ΄οικον Εκκλησία.
Αμήν
